Στη Γη Είμαστε Πρόσκαιρα Υπέροχοι- Βιβλιοκριτική

«Είσαι μάνα, μαμά. Κι είσαι και τέρας. Το ίδιο όμως ισχύει και για μένα – κι
αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορώ να σου γυρίσω την πλάτη. Και αυτός είναι ο
λόγος που πήρα την πιο μοναχική δημιουργία του θεού και σ’ έβαλα μέσα της.
Κοίτα.»

Γράφει η Ρίνα Μπούγαλη.

*Περιέχει χορηγούμενα links. Μάθε περισσότερα στο τέλος του άρθρου.

Ποιος είναι ο Ocean Vuong και ποιο το έργο του;

Στη Γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι. Είμαστε, γιατί το λέει ο Ocean Vuong, παιδί που πήρε το όνομά του από τον
Ειρηνικό Ωκεανό, παιδί παιδιών του πολέμου, από οικογένεια κατατρεγμένη λόγω συνθηκών από το τυραννημένο Βιετνάμ, ένα αγόρι Ασιατικής καταγωγής, ομοφυλόφιλο και μικρόσωμο που βρέθηκε σε μια επαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και έζησε τα πάντα. Σεξ, βία, ναρκωτικά, μετατραυματικό στρες και ψυχασθένειες, ρατσισμός, ξενοφοβία, ενέργειες μίσους, ομοφοβία και bullying είναι μονάχα λίγα παραδείγματα από τις συνθήκες της καθημερινότητάς του.
Το πρώτο του πεζό βιβλίο, ‘Στη Γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι’, αποτελεί την καλλιτεχνικά γραμμένη αυτοβιογραφία του, σε επιστολική μορφή και με παραλήπτη την μητέρα του, η οποία δεν ξέρει να διαβάζει.

Μπορείς να προμηθευτείς το βιβλίο από ΕΔΩ

Οι πρωταγωνιστές

Ο ίδιος δηλώνει πως τον μεγάλωσαν γυναίκες: Η μαμά και η γιαγιά του (η μαμά της μαμάς του)· και οι δυο αναλφάβητες σε μια ξένη χώρα παλεύαν για το ψωμί, παλεύαν με την κοινωνία, παλεύαν με τους εαυτούς τους. Η σχέση του μικρού Ocean με αυτές τις δύο γυναικείες φιγούρες στη ζωή του είναι απίστευτα ενδιαφέρουσα και σημαντική, για αυτό και στην ουσία αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου του βιβλίου. Πέραν αυτών των γυναικών, ο τρίτος κεντρικός πυλώνας αναφοράς που συναντάται στο έργο του είναι ο εφηβικός του έρωτας, ο Τρέβορ.
Ο Τρέβορ με τα καστανόξανθα μαλλιά.
Ο Τρέβορ με τον αλκοολικό μπαμπά.
Ο Τρέβορ με όλα τα ναρκωτικά.

Η ιδιαίτερη δομή του

Ολόκληρο το βιβλίο των 315 σελίδων χωρίζεται μονάχα σε τρία κεφάλαια. Αν και δεν το αποσαφηνίζει ο ίδιος ο συγγραφέας, αυτά τα κεφάλαια αντιστοιχούνε στις τρείς περιόδους της ζωής του ανθρώπου: παιδική ηλικία- εφηβεία- ενηλικίωση. Μια αντιστοίχως ιδιάζουσα δομή συναντάται και σε πολλά ακόμη μέρη του έργου, για παράδειγμα: στον ίδιο τον κορμό του το κείμενο ταλαντεύεται μεταξύ της κεντρικής ιστορίας, των σκέψεων του συγγραφέα (ή και των αναμνήσεων πολέμου της μητέρας και της γιαγιάς του) και κάποιων άλλων σκόρπιων πληροφοριών, την λειτουργεία των οποίων ο αναγνώστης καταλαβαίνει μόνο όταν έχει πια φτάσει στο τέλος του κεφαλαίου. Αυτή η ιδιαιτερότητα όμως είναι και η ίδια η γοητεία του κειμένου.

Γιατί μιλάνε όλοι για αυτό το βιβλίο;

Το βιβλίο ‘Στην Γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι’ είναι βαθιά επηρεασμένο από τις ρίζες του συγγραφέα. Ο τρόπος γραφής, αλλά και η ίδια η ουσία του βιβλίου δεν υποτάσσονται στα κλασικά δυτικά πρότυπα γραφής λογοτεχνικών έργων, καθώς η ιστορία που διηγείται ο Ocean Vuong δεν έχει την χαρακτηριστική δομή αρχής-μέσης-τέλους. Εύλογο, κατά την άποψή μου, καθώς η πραγματική ζωή, η ζωή των ανθρώπων, η ζωή την οποία μας αφηγείται και ο συγγραφέας δεν μπορεί να υποβληθεί σε κανόνες.
Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο αντιλαμβάνεται έντονα τον ρεαλισμό και την βιωματικότητα που κρύβεται πίσω από αυτό το έργο. Οι χαρακτήρες δεν είναι μόνο αληθοφανείς, αλλά και αληθινοί, πραγματικοί άνθρωποι που ζήσαν μαζί με τον συγγραφέα, για αυτό και η μεταφορά τους στο χαρτί τους κάνει τόσο πολυεπίπεδους ως χαρακτήρες. Η γιαγιά του, η μητέρα του, αλλά και ο Τρέβορ δεν είναι καλοί ή κακοί. Αντιθέτως, είναι καλοί, κακοί, αδιάφοροι και απίστευτα σημαντικοί παράλληλα, είναι αληθινοί άνθρωποι όπως είναι και ο Ocean, όπως είμαστε και όλοι μας.

Αν θέλεις κι εσύ να διαβάσεις το βιβλίο δεν έχεις παρά να το προμηθευτείς τώρα από ΕΔΩ

Ο Ocean Vuong στα ελληνικά

Όσον αφορά την ελληνική έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Gutenberg και με μετάφραση της Έφης Φρυδά, θεωρώ πως έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ προσεγμένο βιβλίο. Η μετάφραση ήταν άριστη, το εξώφυλλο πολύ όμορφο (παραθέτοντας το έργο του Νίκου Βαβάτση, Faces), όπως επίσης και η ράχη του βιβλίου, ενώ την έκδοση πλαισίωναν πλούσιες σημειώσεις απείρως βοηθητικές κυρίως για την αναγνώριση και την επεξήγηση του κοινωνικού πλαισίου στο οποίο αναφέρεται το έργο. Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι το υπ’ αριθμόν 37 έργο της σειράς ALDINA και εκτυπώθηκε τον Ιανουάριο του 2021 στην Αθήνα σε 3.000 αντίτυπα.

Κάποιες δεύτερες σκέψεις

Παρ’ όλες τις αρετές του βιβλίου όμως, είναι αναγκαίο να αναφερθεί πως μιλάμε για ένα ιδιαιτέρως βίαιο έργο. Αυτό από μόνο του ως γεγονός δεν αποτελεί αξιολογικό κριτήριο ούτε του έργου ούτε του συγγραφέα, είναι σημαντικό όμως από την πλευρά του ο κάθε αναγνώστης να είναι προετοιμασμένος και να έχει στο μυαλό του ότι αυτό δεν είναι ένα εύκολο ψυχολογικά βιβλίο για να διαβαστεί. Το μόνο αρνητικό που του προσάπτω -αν μπορεί καν να θεωρηθεί αρνητικό- είναι πως ενώ διάβασα το βιβλίο και το ευχαριστήθηκα πλήρως, τελειώνοντάς το δεν μπορώ να πω ότι το ερωτεύτηκα, βέβαια, ίσως αυτό όμως να χρειάζεται κάποιο χρόνο σκέψης για να γίνει.

Άλλα έργα του ίδιου:

Ο Ocean Vuong πέρα από το βιβλίο ‘Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι’ έχει εκδώσει και την ποιητική συλλογή ‘Νυχτερινός ουρανός με τραύματα εξόδου’, έργο το οποίο επίσης έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, και βραβεύτηκε το 2019 με T.S.Eliot. Πριν από την έκδοση της ποιητικής του συλλογής, ο συγγραφέας είχε βιβλιοδετήσει και δύο φυλλάδια με ποιήματα υπό τα ονόματα ‘Burnings’ και ‘No’ αντίστοιχα.

Ένα βιβλίο γεμάτο συναισθήματα

Κλείνοντας, θέλω να παραθέσω το εξής αξιομνημόνευτο απόφθεγμα από το βιβλίο, το οποίο νομίζω ότι αντικατοπτρίζει πλήρως τόσο την αισθητική του έργου όσο και την ίδια την ζωή: «Κάποιες φορές, η τρυφερότητα που σου προσφέρουν, αποτελεί αυτή καθαυτή την απόδειξη ότι σε έχουν καταστρέψει»

Ρίνα Μπούγαλη

Η Ρίνα Μπούγαλη είναι πρωτοετής φοιτήτρια του τμήματος φιλολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Άρχισε να γράφει μικρά ποιήματα και στιχάκια όταν ήταν εννιά χρονών, στα πλαίσια του σχολείου- με αυτό το πρώτο ποίημα βραβεύτηκε το 2013 από την ΕΛΟΣΥΛ, με το πρώτο βραβείο ποίησης για παιδιά δημοτικού, ενώ μετά από αυτό έχουν δημοσιευτεί από την ίδια: ένα άρθρο στο ένθετο Τέχνες και Γράμματα της Καθημερινής, αλλά και κάποια ποιήματα στα ηλεκτρονικά περιοδικά Write My Mind, fractal και Μονόκλ.

Το κείμενο περιέχει affiliate links. Αυτό σημαίνει ότι εάν προμηθευτείς το βιβλίο από τα link που βρίσκονται στη σελίδα θα λάβουμε μια μικρή προμήθεια χωρίς πρόσθετο κόστος σε εσένα. Αγοράζοντας βιβλία μέσω των συνδέσμων του Write my Mind μας βοηθάς να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε: Να φέρνουμε εσένα λίγο πιο κοντά στην ποίηση και τη λογοτεχνία. Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα πάτησε εδώ.